KLOKKENMAKER

​

​

​

Door de vermelding in het boekje van Sellink c.s. over Achterhoekse klokkenmakers in Laren, waarbij de auteurs ook een bepaalde klok aan Richardus hadden toegeschreven, namen we net als zij aan dat Richardus Rikkert het vak had geleerd van het beroemde Larense klokkenmakersgeslacht Ruempol, om precies te zijn Hendrik.

​

De familie Ruempol woonde en werkte op het naar hen genoemde erf, dat eerst uit 1, later uit 2 panden bestond: het Oude en het Nieuwe Ruempol. De lokatie is er nog (Deventerweg 61) maar is inmiddels dermate verbouwd dat alleen nog het front van het Nieuwe Ruempol  is overgebleven.

​

Hendrik Ruempol was de laatste Ruempol die in Laren dat vak uitoefende. De laatst van hem bekende klok dateert uit 1787. Zijn zonen Hendrik Jan, Hermen en Hendrik Gerrit vertrokken alle drie naar Amsterdam. Ze bleven wel actief in de klokkenmakersbranche. Hermen en Hendrik Gerrit keerden na verloop van tijd ook weer terug (naar resp. ca 1795, Doesburg en ca 1790, Zutphen). 

. ​

Na de dood van zijn vrouw (in 1768), maakte Hendrik met zijn volwassen kinderen op 13.7.1787 een 'magescheid'. Bij het Oude Ruempol was inmiddels een nieuw huis verrezen. Hendrik kreeg voor zijn deel het “nieuwe” getimmer, genaamd het Nieuwe Ruimpol. Bovendien “de warkkamer in ’t oude Ruympolshuys”. Hij overleed op 27.8.1796.

De kinderen behielden het oude “plaetsjen”, dat verpacht was en bij nadere verdeling in 1790 aan één van de dochters werd toegewezen. Bij de “warkkamer” in het oude huis hadden de zoons blijkbaar geen belang meer.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​Het Rumpol aan de Deventerweg door de jaren heen.

 

 

Hieruit ontstond dus het beeld, dat met het overlijden van Hendrik in 1796 een einde was gekomen aan de productie van uurwerken op het Ruempol. Overigens is onduidelijk of Hendrik’s zoons zèlf uurwerken hebben gemaakt, òf dat ze zich uitsluitend hebben toegelegd op de assemblage (en reparatie) van klokken. Het feit dat er door hen gesigneerde klokken bewaard zijn gebleven, sluit die assemblage niet uit.

Aangenomen, dat Richardus tot zeker 1798 in Deventer woonde (dochter Willemina werd daar geboren) en misschien nog wel enkele jaren langer, wordt zijn connectie met Hendrik Ruempol wel erg onzeker- deze was immers al enkele jaren daarvoor overleden. Diens zoons woonden elders, in ieder geval te ver weg voor een dagelijkse of zelfs wekelijkse gang heen en weer naar Deventer.

​

De veronderstelling dat Richardus klokkenmaker was, komt dan wel enigszins op losse schroeven te staan: het sterkste nog overgebleven argument was nu nog, dat zijn zoon Hendrik Ananias het ook was en dat deze zich vestigde in de Ruempol-werkplaats die Richardus mogelijk had overgenomen of gebuikt. Maar zoals we straks zullen zien, heeft Hendrik Ananias zijn vader nauwelijks gekend-  en in ieder geval na 1813, toen hij net 11 was, hoogstwaarschijnlijk nooit meer gezien. Hendrik Ananias is dan wel in Laren geboren, maar de vraag of Hendrik Ananias het klokkenmakersvak van zijn vader heeft geleerd, kunnen we met vrij grote stelligheid dus met ‘nee’ beantwoorden. Van wie Richardus dan wel Hendrik Ananias het vak dan wel hadden geleerd, was meteen een nieuw raadsel waarmee we geconfronteerd werden. De enige reele mogelijkheid leek Hendrik Gerrit Ruempol, die rond 1790 was teruggekeerd naar Zutphen.

 

Een ander, toch verwarrend bericht in de Stentor uit 2008 over een aanwinst van een Rikkert-staartklok in de Oudheidskamer van Holten:

​

Er is nóg een aanwinst, een Gelderse staartklok. Voor kenners een merkwaardige combinatie, want in Gelderland - waar klokkenmaker Hendrik Ruempol actief was - werden uitsluitend stoeltjesklokken gemaakt. Maar Hendrik Anasias Rikkert nam de zaak begin 1800 over en maakte tegen alle verwachtingen in - in 1853 - een staartklok. De klok werd met hulp van het Anjerfonds aangekocht, eveneens uit de collectie van Enno de Boer. .

​

Dat Hendrik Ananias de zaak begin 1800 niet overnam, is duidelijk: de zoon van Richardus werd immers pas in 1802 geboren. Dat het vervolgens nog 51 jaar duurde vooraleer er geen stoeltjes- maar een staartklok werd vervaardigd, kunnen we nauwelijks spectaculair noemen, hoewel insiders daar wellicht anders over denken. Maar het suggereert toch dat de klokkenmakerij van de Ruempols op zeker moment werd overgenomen door een Rikkert. 

​

Ondertussen werden de vraagtekens rondom zijn persoon steeds talrijker, omdat iedere nieuwe ontdekking een nieuwe vraag opwierp. Het werd tijd om het Gelders Archief in te duiken!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                           Laren, Deventerweg (rechts: schilderij van Gradus ten Pas)