HENDRIK ANANIAS

​

Hoewel de opzet van deze kroniek niet is, de complete doopceel van alle voorouders te lichten, is die van Hendrik Ananias voor de completering van het beeld van Richardus wel belangrijk, eenvoudigweg omdat hij diens zoon is. In de cruciale jaren 1803-1814 was nog veel onbekend, zoals Richardus’ beroep en verblijfplaats, en wanneer we meer gegevens over de zoon te weten zouden komen, betekende dat ook dat er meer duidelijk zou worden over Richardus.

​

Hendrik Ananias was horlogeriemaker maar vooral uurwerkhersteller. Er zijn weinig of geen klokken bekend die zeker door hem zijn gemaakt, wel zijn er diverse reparatiesignaturen die zijn beroep bevestigen. Waar hij het vak geleerd had, was dus vooralsnog onduidelijk, maar de kans dat zijn vader als leermeester was opgetreden, leek feitelijk nihil- ten eerste omdat er geen enkele duidelijke aanwijzing is dat Richardus ook inderdaad klokkenmaker was, en ten tweede omdat Hendrik Ananias zijn vader hoogstwaarschijnlijk sinds zijn 5e jaar niet meer had gezien.

​

Van Richardus wisten we niet precies waar hij gewoond heeft na zijn verhuizing van Oolde, slechts dat de geboorte van zijn vierde kind, Louise Rosette, in Laren was aangegeven. Daarna kenden we geen documenten meer waarop zijn naam voorkomt. Geen buren, geen getuigen, niets. Na zijn verdwijning in de gevangenis wordt ook niet duidelijk waar Geertruide heen was gegaan- de overlijdensverklaring van Louise Rosette in 1807 te Groot Dochteren is misschien een aanwijzing, maar niet meer dan dat.

​

Hopelijk zouden we in de toekomst nog wat meer te weten komen, maar de eerste keer dat de naam van Hendrik Ananias opduikt na zijn geboorte is pas in 1827- hij was toen al 25 jaar oud- als hij met de even oude Aaltje Lodewegens in het huwelijk treedt in het plaatsje Gorssel. Hij wordt dan al horlogeriemaker genoemd. In Gorssel troffen we geen enkele andere klokkenmaker aan in die tijd, maar wel in het nabijgelegen Zutphen: de in 1790 teruggekeerde zoon Gerrit Hendrik van het Larense klokkenmakersgeslacht Ruumpol. Vrijwel direct na zijn huwelijk verhuist hij naar Laren/Verwolde, waar hij gaat wonen op het Paalman, even ten zuid-oosten van het Haarman, waar op dat moment zijn oom, de schoolmeester Theunis Haarman woont. Daar worden zijn eerste twee kinderen geboren, Geertruide Johanna en Bernardus Hendricus. Het is een zeer tijdelijk verblijf, want ca. 1830 gaat hij wonen op het Ruempol te Laren, zo maken we op uit de geboorte-aktes van zijn andere kinderen. Het Ruempol is de plek waar 34 jaar eerder de laatste nog in Laren werkende klokkenmaker Hendrik Ruempol was overleden. Het kan dus heel goed zijn dat er nog een werkplaats bestond, die voor de uitoefening van zijn vak prima geschikt was en dat de mogelijke connectie tussen HA en GH Ruempol ertoe heeft geleid dat HA op het Ruempol kon gaan wonen en werken.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Een ander, toch verwarrend bericht in de Stentor uit 2008 over een aanwinst van een Rikkert-staartklok in de Oudheidskamer van Holten:

​

Er is nóg een aanwinst, een Gelderse staartklok. Voor kenners een merkwaardige combinatie, want in Gelderland - waar klokkenmaker Hendrik Ruempol actief was - werden uitsluitend stoeltjesklokken gemaakt. Maar Hendrik Anasias Rikkert nam de zaak begin 1800 over en maakte tegen alle verwachtingen in - in 1853 - een staartklok. De klok werd met hulp van het Anjerfonds aangekocht, eveneens uit de collectie van Enno de Boer. .

​

Dat Hendrik Ananias de zaak begin 1800 niet overnam, is duidelijk: de zoon van Richardus werd immers pas in 1802 geboren. Maar het suggereert toch dat de klokkenmakerij van de Ruempols- of toch tenminste werkplaats annex huis) al in die periode werd overgenomen door een Rikkert. En de enige die dit geweest zou kunnen zijn lijkt Richardus. Dan is niet duidelijk waarom H.A. niet meteen op het Ruempol is gaan wonen na zijn huwelijk maar eerst naar het Paalman verhuist. Pas na drie jaar gaat hij wonen en werken op het Ruempol. Het is niet onmogelijk maar ligt ook weer niet voor de hand dat hij in die drie jaar gewerkt heeft als horlogieriemaker: daarvoor is die lokatie veel te afgelegen.

Waarschijnlijk woonde H.A.’s zuster Willemina (+ echtgenoot en moeder) vanaf 1832 in een pand vlak achter het Ruempol, toen Pinckert geheten- mogelijk naar de bewoner Jan Pongert. Of dit hetzelfde pand was als het later genoemde Haverkamp, waar vanaf 1834 sprake van is, is niet zeker. Misschien lagen de woningen alleen maar heel dicht bijelkaar.

 

 

Jan had wat gegevens over H.A.‘s laatste woonplaats boven water gekregen en schreef:  “Bovenaan op het kaartje het erf Achterveld in Eefde, waar degene woonde wiens overlijden in 1846 werd aangegeven door H.A. Voor een goed begrip: het Noorden is rechts. Het erf lag dicht bij Zutphen, ongeveer op de plek waar thans de N 48 (d.i. de ten oosten van Zutphen N-Z lopende weg) direct ten noorden van Zutphen (op de aansluiting met de Voorster Allee, d.i. thans de oost-west lopende weg van Zutphen, langs de politieschool, naar huize De Voorst; de noord-zuid lopende Voorster Allee onderaan het kaartje, is de huidige weg van Eefde naar Warnsveld (Kapper allee)) een scherpe bocht naar links maakt. Tegenwoordig is dat gehele gebied bebouwd (Het huis Den Dam, ten noordoosten van Achterveld, bestaat nog steeds). Als H.A. in de buurt van dat erf Achterveld woonde, was dat dus ’n klein half uurtje lopen naar het centrum van Zutphen.”

In 1882 stelde Hendrik Ananias zijn testament op. Uit het Zutphense archief kwam de notariele akte 1888 tevoorschijn, waaraan we de erfgenamen/partijen konden aflezen:

​

Gemeente
Gorssel
Brontype
Pak
Type register
Notarieel archief
Inventarisnummer
018
Notaris
Johannes Cecilius Justinus Jonckheer
Soort akte
procesverbaal van inventaris
Aktenummer
389
Datum registratie
25-01-1889
Partij 1
Hendrik Willem Rikkert
Partij 2
Geeertruida Johanna Rikkert
Partij 3
Hendrik Jan Hammerman
Partij 4
Gerharda Johanna Maria Rikkert
Partij 5
Richardus Hendrikus Albertus Rikkert
Partij 6
Harmina Louisa Rikkert
Partij 7
Marten van Beek
Partij 8
Richarda Hendrika Rikkert
Partij 9
Hendrikus Albertus Rikkert
Partij 10
Hendrikus Annaneas Rikkert